Всю свою жизнь Станислав Монюшко посвятил борьбе за национальную самобытность, народность и реализм польской музыки. Музыкально-общественная деятельность его была исключительно разносторонней. Он работал органистом, дирижером, давал уроки фортепьянной игры и композиции. Позднее занял место дирижера оперы и профессора Музыкального института (консерватории) в Варшаве.
Под непосредственным впечатлением восстания польского и украинского крестьянства в 1846 г. им была написана опера «Галька»; в опере «Зачарованный замок» («Страшный двор») вдохновенно прозвучали идеи патриотизма; в опере «Парий» — протест против социального неравенства.
Большое значение для творческого развития Монюшко имели его личные связи с крупнейшими деятелями русской музыки: М. И. Глинкой, А. С. Даргомыжским, Ц. А. Кюи, М. П. Мусоргским.
Наследие Монюшко обширно. Он создал свыше 15 опер, несколько водевилей и оперетт, около трехсот песен, произведения для симфонического оркестра, фортепьянные и другие сочинения. Его творчество — вершина польской музыкальной классики. Оно получило широкое признание во многих странах.
М. Островский
*
Stanisław Moniuszko poświęcił całe swoje życie walce o tożsamość narodową, narodowość i realizm muzyki polskiej. Jego działalność muzyczna i społeczna była niezwykle różnorodna. Pracował jako organista, dyrygent, udzielał lekcji gry na fortepianie i kompozycji. Później objął stanowisko dyrygenta operowego i profesora w Instytucie Muzycznym (Konserwatorium) w Warszawie.
Operę „Halka” napisał pod bezpośrednim wrażeniem powstania chłopstwa polskiego i ukraińskiego w 1846 roku; idee patriotyzmu wybrzmiały w operze „Zaczarowany zamek” („Straszne podwórze”); opera „Parias” jest protestem przeciwko nierównościom społecznym.
Ogromne znaczenie dla rozwoju twórczego Moniuszki miały jego osobiste związki z najwybitniejszymi postaciami muzyki rosyjskiej: M.I. Glinką, A.S. Dargomyżskim, C.A. Cujem, M.P. Musorgskim.
Spuścizna Moniuszki jest ogromna. Stworzył ponad 15 oper, kilka wodewilów i operetek, około trzystu pieśni, utworów na orkiestrę symfoniczną, fortepian i innych kompozycji. Jego twórczość jest szczytowym osiągnięciem polskiej muzyki klasycznej. Spotkała się z szerokim uznaniem w wielu krajach.
M. Ostrowski
*